9 tygodni, czyli pierwsze 63 dni ¿ycia ...
Opracowanie: Monika Mikulska
www: Z Bullerbyn
mail: monika@staffik.pl
Tydzieñ pierwszy (1-7 dni):
Dochodzi do zap³odnienia, czyli po³±czenia komórki jajowej z plemnikiem, co prowadzi do powstania zygoty - komórki diploidalnej daj±cej pocz±tek nowemu organizmowi. Zygota zaczyna siê dzieliæ - powstaje zarodek, który w 4 dniu po zap³odnieniu jest ju¿ o¶miokomórkowym tworem wêdruj±cym po jajowodzie.
W czasie pierwszego tygodnia suczkê ¿ywimy normalnie. Mog± pojawiæ siê poranne md³o¶ci.
Tydzieñ drugi (8-14):
W czasie drugiego tygodnia po zap³odnieniu zarodki ulegaj± intensywnym podzia³om - pod koniec tego okresu sk³adaj± siê ju¿ z 64 komórek. Z jajowodu, w którym nast±pi³o zap³odnienie, zarodki docieraj± do macicy, gdzie migruj± pomiêdzy jej rogami. Pod koniec 2 tygodnia ci±¿y nastêpuje zatrzymanie migracji zarodków.
W tym okresie ci±¿y nie obserwuje siê charakterystycznych zmian w wygl±dzie czy w zachowaniu suki - mog± utrzymywaæ siê md³o¶ci.
Tydzieñ trzeci (15-21):
Pêcherzyki p³odowe osi±gaj± > 1 mm ¶rednicy - na obrazie USG widoczne jako "paciorki". W czasie dalszego rozwoju zarodka, obok rozwijaj±cej siê tarczki zarodkowej, z której powstaje cia³o zarodka, rozwijaj± siê o wiele intensywniej narz±dy pomocnicze - b³ony p³odowe. Ich zadaniem jest zapewnienie ³±czno¶ci miedzy zarodkiem a matk±, czyli stworzenie warunków do zaspokojenia przysz³ych potrzeb energetycznych i budulcowych nowo tworzonego organizmu (oddychanie, od¿ywianie), chroni± one tak¿e zarodek tworz±c wodne ¶rodowisko rozwoju, umo¿liwiaj± wydalanie metabolitów i strzeg± odrêbno¶ci immunologicznej zarodka, zapobiegaj±c konfliktowi z systemem obronnym suki. Sznur pêpowinowy, tworzony miedzy innymi przez têtnicê pêpkow± i ¿y³ê pêpkow±, ³±czy zarodek z czê¶ci± p³odow± ³o¿yska. Pod koniec trzeciego tygodnia ci±¿y rozpoczyna siê organogeneza.
Czwarty tydzieñ (22-28):
Oko³o 21-23 dnia dochodzi do implantacji (zagnie¿d¿enia) embrionów w endometrium, tworzy siê ³o¿ysko. Trwa intensywna organogeneza: kszta³tuje siê g³owa, oczy, koñczyny i rdzeñ krêgowy. W tym tygodniu rozwijaj±ce siê p³ody s± najbardziej nara¿one na negatywne wp³ywy ¶rodowiska.
Po 22 dniu od krycia mo¿na wykonaæ badanie USG: na obrazie widoczne bêd± pêcherzyki p³odowe z tarczk± zarodkow±, po 25 dniu widoczne bij±ce serca p³odów.
U suki mo¿e pojawiæ siê przezroczysta wydzielina pochwowa, rozpoczyna siê równie¿ rozwój gruczo³ów mlekowych. Nadal karmimy sukê identycznie jak w poprzednich tygodniach ci±¿y, nie zwiêkszaj±c ilo¶ci podawanego pokarmu.
Pi±ty tydzieñ (29-35):
Oko³o 35 dnia ci±¿y zostaje zakoñczony proces organogenezy. P³ody osi±gaj± wielko¶æ od 15 do 30 milimetrów i wygl±daj± ju¿ jak miniatury szczeniêcia.
W tym okresie dopiero zaczyna wzrastaæ masa cia³a suki, mo¿na równie¿ zaobserwowaæ obrzmienie sromu. Przechodzimy na karmê dla szczeni±t nie zmieniaj±c jednak ilo¶ci karmy w porównaniu z tygodniami ubieg³ymi. Wystêpuje anemia ci±¿owa.
Szósty tydzieñ (36-42):
Zaczyna siê okres intensywnego wzrostu p³odów. Najszybszy wzrost p³odu obserwuje siê pomiêdzy 32 a 55 dniem ci±¿y. Nastêpuje rozwój pigmentacji skóry, mo¿na równie¿ us³yszeæ bicie serca p³odu przez fonendoskop. W tym czasie widoczne s± na obrazie USG zawi±zki koñczyn p³odu. Do¶æ ³atwo mo¿na rozró¿niæ ju¿ g³owê, klatkê piersiow± i brzuch.
U niektórych suk ju¿ od ok. 40 dnia ci±¿y mo¿emy zaobserwowaæ powiêkszenie jamy brzusznej. U innych powiêkszenie obrysu jamy brzusznej jest zauwa¿alne dopiero oko³o 50 dnia ci±¿y. Zale¿y to zarówno od liczby p³odów, ich wielko¶ci, budowy suki i stanu jej od¿ywienia.
Zwiêkszamy dawkê pokarmow± przez wprowadzenie dodatkowego posi³ku.
Siódmy tydzieñ (43-49):
Po czterdziestym pi±tym dniu ci±¿y rogi macicy zaginaj± siê ku górze, p³ody ca³y czas zwiêkszaj± swoja wielko¶æ. Od koñca siódmego tygodnia ci±¿y przyk³adaj±c d³oñ do brzucha suki mo¿emy ju¿ wyra¼nie wyczuæ ruchy p³odów. Wyra¼nie mo¿na ju¿ wys³uchaæ za pomoc± fonendoskopu odg³os serca p³odu (têtno dwa razy szybsze od têtna matki).
W dalszym ci±gu powiêksza siê obrys jamy brzusznej oraz nastêpuje intensywny rozwój gruczo³u mlekowego, który potrwa a¿ do porodu. Mo¿na wykonaæ zdjêcie rentgenowskie aby ustaliæ liczbê p³odów.
W tym okresie wzrasta apetyt u suki, nale¿y wiêc zwiêkszyæ ilo¶æ pokarmu (o mniej wiêcej 15% w porównaniu z poprzednim tygodniem), a dawkê dzienn± podzieliæ na trzy lub nawet cztery posi³ki.
Tydzieñ ósmy (50-56):
P³ody nadal rosn± intensywnie - pod koniec ósmego tygodnia mog± ju¿ bezpiecznie przyj¶æ na ¶wiat.
Ca³y czas ulega powiêkszeniu jama brzuszna. W tym okresie ci±¿y suka mo¿e wykazywaæ objawy zaniepokojenie, zw³aszcza je¶li jest to jej pierwsza ci±¿a. Suka nagle zrywa siê z pos³ania, krêci siê po domu, nie wie co ma ze sob± zrobiæ. Nie nale¿y siê denerwowaæ, prawdopodobnie jest to naturalna reakcja suki na ruchy p³odów. Oko³o 10 dni przed spodziewanym porodem srom wyra¼nie siê powiêksza. Mo¿e siê ju¿ pojawiæ mleko w sutkach.
Dzienn± dawkê pokarmow± dzielimy na cztery - piêæ posi³ków. Suka nie jest w stanie przyj±æ du¿ej ilo¶ci pokarmu, a co za tym idzie musi byæ to pokarm wysoko energetyczny i zawieraj±cy odpowiednio ilo¶æ witamin, minera³ów (karma dla szczeni±t).
Dziewi±ty tydzieñ (57-63):
Praktycznie od 60 dnia ci±¿y p³ody s± ca³kowicie ukszta³towanie i zdolne do ¿ycia poza organizmem matki. Nastêpuje ich dalszy wzrost i rozwój.
Pod koniec ci±¿y pod wp³ywem dzia³ania hormonów miê¶nie brzucha i wiêzad³a macicy ulegaj± rozlu¼nieniu. Mówi siê o tym, ¿e brzuch opada, obserwujemy wówczas zapadniêcie brzucha i boków. W ostatnich dniach ci±¿y w gruczole mlekowym suki pojawia siê wydzielina, u suk, które ju¿ wcze¶niej rodzi³y z regu³y tydzieñ przed porodem. U pierwiastek moment pojawienia siê wydzieliny w gruczole mlekowym zbiega siê z momentem porodu.
Czêsto suki zaczynaj± zachowywaæ siê niespokojnie: buduj± gniazdo - kopi±c i rw±c pos³anie.
Mo¿na zacz±æ mierzyæ temperaturê suki - w drugiej po³owie ci±¿y, u wiêkszo¶ci suk temperatura wynosi oko³o 38.5 stopnia C - jej spadek do poziomu oko³o 37 stopni C zapowiada poród w ci±gu 24 godzin.
Opracowano na podstawie:
"Fizjologia ci±zy oraz program prowadzenia suki ciê¿arnej" dr n. wet. Jacek Ingarden, lek. wet. Maja Ingarden, Magazyn Weterynaryjny, vol. 13/2004
<< wstecz
|